ԶՎԱՐԹՆՈՑ

Զվարթնոցը, որը հին հայերենից թարգմանաբար նշանակում է «Երկնային հրեշտակների տաճար», կառուցվել է 7-րդ դարում և գտնվում է Երևանի և Վաղարշապատի (Էջմիածին) մոտակայքում։ 2000 թվականին տաճարի ավերակները և նրա շրջակայքի հնագիտական ​​տարածքը ներառվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

20-րդ դարի սկզբին Երևանի մոտ մի խումբ հետազոտողներ հայտնաբերեցին հնագույն տաճարի ավերակները, որոնք մինչև տանիք թաղված էին հողի և ավազի հաստ շերտի տակ։ Կառույցը պեղելուց և նրա սկզբնական տեսքը վերականգնելուց հետո հետազոտողները եկել են այն եզրակացության, որ ավելի վաղ բլրի տեղում եղել է միջնադարյան Հայաստանի ամենագեղեցիկ և ընդարձակ կրոնական շինություններից մեկը՝ Զվարթնոցի տաճարը։

Զվարթնոցը կառուցվել է հայոց Տրդատ թագավորի և 13-ամյա գերությունից ազատված, Հայաստանում քրիստոնեության քարոզչի՝ Գրիգոր Լուսավորչի, հանդիպման տեղում։

Ներսես Գ կաթողիկոսի առաջարկով կառուցված շենքը հիմք է դրել նոր ճարտարապետական ​​ուղղության ձևավորմանը Հայաստանում։ Տաճարի բացումն իրենց ներկայությամբ պատվել են բազմաթիվ ազդեցիկ անձինք, այդ թվում՝ Բյուզանդիայի կայսր Կոնստանտին II-ը, ով ցանկանում էր նմանատիպ տաճար կառուցել կայսրության մայրաքաղաքում՝ Կոստանդնուպոլսում:

Տաճարը թափանցիկ էր, ասես լույսից ու օդից հյուսված լիներ։ Պատուհանների բացվածքը, նրբագեղ երկրաչափական զարդարանքը, պատերին քանդակված խաղողի ողկույզները, նռան պտուղները, արմավենու տերևները և մարդկային կերպարները ստեղծում էին թեթևության, բնականության և անկաշկանդության յուրահատուկ մթնոլորտ։

Զվարթնոցն այն ժամանակ աշխարհի ամենաբարձր եկեղեցին էր և պետք է կանգներ 1000 տարի (Քրիստոսի երկրորդ գալուստի հաշվարկային ամսաթիվը): Ցավոք, տաճարը կանգուն է մնացել ընդամենը 300 տարի. շենքի սյուները ճաքել են 9-րդ դարում տեղի ունեցած երկրաշարժի ժամանակ, իսկ բազմատոննա կառույցը փլվել է թղթախաղի նման: Աղետը չի խնայել մոտակայքում գտնվող տաճարի պալատը իր կցակառույցներով։

Տաճարի տարածքում գտնվող հնագիտական ​​թանգարանում կարող եք հիանալ հարթաքանդակներով և զարմանալի քանդակագործական հորինվածքներով, որոնք զարդարում էին Զվարթնոցը։

Իսկ դուք գիտեի՞ք, որ աշխարհի ամենաշատ այցելվող եկեղեցիներից մեկի պատին պատկերված է Զվարթնոցի հայկական տաճարը։ 13-րդ դարի Փարիզի Սենտ-Շապել մատուռում կա խորաքանդակ, որի վրա Զվարթնոցի տաճարի ֆոնին կարելի է տեսնել Նոյան տապանը։