ՍԱՆԱՀԻՆ

Ժամանակի ընթացքում մամռապատված 10-րդ դարի Սանահինը հանդիսանում է դետալներով հարուստ եկեղեցական համալիրի հրաշալի օրինակ, որը լի է հնագույն գերեզմաններով, մթնած մատուռներով և միջնադարյան պատկերասրահ-դպրոցներով և գտնվում է Հայաստանի Լոռու մարզում։

«Սանահին» անունը հայերենից բառացիորեն թարգմանվում է որպես «սա ավելի հին է, քան մյուսը», որը ենթադրաբար ներկայացնում է հարևան Հաղպատ վանական համալիրից ավելի հին լինելու իր հավակնությունը։

Երկու գյուղերը և նրանց վանքերը շատ առումներով նման են և գտնվում են միմյանց տեսադաշտում դեպի Դեբեդը գետը հոսող փոքր գետակի շնորհիվ առաջացած սարահարթի ճեղքվածքով։

Հաղպատի և Սանահինի վանքերն ընտրվել են որպես ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության հուշարձաններ, քանի որ այս երկու վանական համալիրները ներկայացնում են հայկական կրոնական ճարտարապետության ծաղկումը։

Սանահինում կան ավելի քան 50 խաչքարեր։ Առավել աչքի են ընկնում Սուրբ Հարություն եկեղեցու հյուսիսային պատի տակ գտնվող Գրիգոր Թուդևորդին (1184թ.) և Սարգիս (1215թ.) խաչքարերը։ Այս խաչքարերը համարվում են հայկական քանդակագործության լավագույն նմուշները։

Հաղպատի և Սանահինի վանքերի կողքին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ժառանգության մաս է կազմում Սանահինի Հին կամուրջը, որը կառուցվել է 1195 թվականին Դեբեդ գետի հորդառատ ալիքների վրա։ Կան առյուծների բարձրաքանդակներ, որոնք կարծես թե պահպանել են կամուրջը և դարեր շարունակ հսկել կամրջից դեպի վանք տանող ճանապարհը։ Սանահինի կամուրջն իր ամրության և բոլոր տարրերի ներդաշնակ կառուցվածքի շնորհիվ իր ուրույն տեղն է զբաղեցնում միջնադարյան Հայաստանի բազմաթիվ կամուրջների շարքում և առանձնանում է ամբողջ Անդրկովկասում։